Yayınlanma: 30 Ekim 2024 16:34
Güncellenme: 18 Kasım 2024 16:58
2002 yılında Elon Musk tarafından kurulan Space Exploration Technologies Corp. (SpaceX), uzay taşımacılığını daha ucuz hale getirerek insanlığın Mars’ı kolonileştirmesini sağlamayı amaçlıyor. Henüz bu nihai hedefe ulaşmamış olsa da SpaceX, 2024 ortası itibarıyla 210 milyar doları aşan piyasa değeriyle dünyanın en değerli girişimlerinden biri konumunda.
SpaceX, fırlatma hizmetleri, uzay aracı üretimi ve Starlink aracılığıyla uydu tabanlı internet hizmetleri ile ticari operasyonlarını genişletiyor. Kârlılığı ve gelirleri hızla artarken, birçok yatırımcı SpaceX hisselerini ne zaman ve nasıl satın alabileceğini merak ediyor. İşte bilmeniz gerekenler:
SpaceX, New York Borsası (NYSE) veya Nasdaq gibi halka açık borsalarda listelenmediği için bireysel yatırımcılar, aracı kurumlar aracılığıyla doğrudan hisse satın alamaz.
Şirketin büyük bir kısmı hâlâ Elon Musk’ın kontrolünde; Musk’ın hisselerinin %40’tan fazlasına sahip olduğu tahmin ediliyor. Kalan hisseler, SpaceX çalışanları ve risk sermayesi yatırımcılarının elinde.
2024 itibarıyla SpaceX’in halka arz (IPO) planı bulunmuyor. Musk, 2023'te şirketin büyüme projelerini finanse etmek için ek sermayeye ihtiyaç duymadığını, dolayısıyla IPO'nun gerekli olmadığını belirtmişti.
Bununla birlikte, SpaceX, çalışanlarına ve mevcut yatırımcılara hisselerini satma imkânı tanıyan bir iç ticaret programı sunuyor. 2024 ortasında, şirket, hisseleri 112 dolardan satarak çalışanlarına likidite sağladı ve halka arz olmadan da hissedarların kazanç elde etmesine imkân tanıdı.
Starlink’in halka arz edileceğine dair söylentiler de mevcut. Bloomberg, Kasım 2023'te, SpaceX’in Starlink'i ayırarak 2024 sonuna kadar halka arz etmeyi planladığını bildirdi. Ancak Musk, bu haberleri yalanladı ve Starlink’in halka arzdan önce istikrarlı gelir ve nakit akışı sağlaması gerektiğini belirtti.
SpaceX halka açık olmadığı için bireysel yatırımcılar doğrudan hisse satın alamaz. Ancak bazı platformlar, özel şirket hisselerinin ikincil piyasalarda alınıp satılmasını sağlar.
Örneğin, Rainmaker Securities, gelir ve varlık açısından yüksek seviyedeki yatırımcılara (akredite yatırımcılar) özel şirketlerin hisselerini alma fırsatı sunar. 2023’te Barron’s, Rainmaker platformunda 4 milyar dolardan fazla SpaceX hissesinin el değiştirdiğini bildirdi. 2024 ortasında, platformda 114 dolardan 50 milyon dolarlık SpaceX hissesi mevcuttu.
Bireysel yatırımcılar akredite yatırımcı kriterlerini karşılamasa da dolaylı yatırım yapabilecekleri bazı seçenekler bulunuyor:
- ARK Venture Fund (ARKV.X): Halka açık bir risk sermayesi fonu olup SpaceX ve diğer özel şirketlerin hisselerine sahiptir.
- Uzay Endüstrisi Yatırımları: SpaceX'in faaliyet gösterdiği sektörde öne çıkan şirketlerin hisseleri de değerlendirilebilir.
- L3Harris Technologies (LHX):
2023'te Aerojet Rocketdyne'ı satın alarak uzay ve roket teknolojilerindeki uzmanlığını artırdı. L3Harris, uzay keşfi ve savunma inovasyonlarında önemli bir rol oynuyor.
- Rocket Lab USA (RKLB):
Electron roketiyle küçük uydu fırlatmalarına odaklanan şirket, yeni nesil Neutron roketini geliştiriyor ve operasyonlarını genişletiyor.
- Virgin Galactic Holdings (SPCE):
Richard Branson tarafından kurulan Virgin Galactic, özel uzay seyahati hizmeti sunuyor. 2023'te ticari uçuşlara başlayan şirket, 2026’ya kadar yeni uzay araçları geliştirmeyi hedefliyor.
Uzay yatırımlarına ilgi duyanlar için şu borsa yatırım fonları (ETF) cazip olabilir:
- ARK Space Exploration & Innovation ETF (ARKX): Cathie Wood tarafından yönetilen bu fon, uzay keşfi ve inovasyonla ilgilenen şirketlere yatırım yapar.
- Procure Space ETF (UFO): Rocket Lab gibi uzay sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin hisselerine sahiptir.
- SPDR S&P Kensho Final Frontiers ETF (ROKT): Uzay seyahati ve keşfi hizmetleri sunan şirketlere odaklanır.
Özel bir şirket olduğu için SpaceX, finansal tablolarını açıklamak zorunda değil. Ancak bazı finansal bilgiler kamuoyuyla paylaşıldı:
- 2023: Şirket, 9 milyar dolar gelir ve 3 milyar dolar net kâr açıkladı.
- 2024 (Tahmini): Gelirin 13 milyar dolara, net kârın ise %50 artarak 4,5 milyar dolara çıkması bekleniyor.
Bu rakamlar, SpaceX’in son derece kârlı bir iş modeline sahip olduğunu gösteriyor. Gelir ve kârdaki bu artış, olası bir IPO’ya olan ilgiyi artırabilir ve hisse fiyatlarının yükselmesini sağlayabilir.
2024 ortası itibarıyla SpaceX'in piyasa değeri 210 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. Hisseler 112 dolardan satılırken, bu değerleme SpaceX’i Boeing, Lockheed Martin ve Northrop Grumman gibi devlerin önüne koyuyor.
Beklenen 4,5 milyar dolarlık net kâr ile SpaceX’in fiyat-kazanç oranı (P/E) 45 seviyesinde bulunuyor. Bu oran yüksek olsa da şirketin büyüme potansiyeli, gelecekte daha makul bir değerlemeyi haklı çıkarabilir.
SpaceX henüz halka açık olmadığı için çoğu yatırımcı doğrudan hisse satın alamaz. Ancak gelecekte SpaceX veya Starlink’in halka arz edilme olasılığı bulunuyor.
Böyle bir durum gerçekleşirse, yatırımcıların şirketin kârlılığı ve değerlemesini dikkatlice değerlendirmesi gerekir. Finansal göstergeler güçlü bir büyüme potansiyeline işaret ediyorsa, SpaceX hisseleri roketler gibi yükselebilir.